Heb jij woordenboeken in je kast staan? Hoeveel mensen zouden de Dikke van Dale (aff.) keurig in de originele bewaardoos in de kast hebben staan, maar er nooit in bladeren? Is het niet veel makkelijker om een klein pocketwoordenboek te hebben voor die paar keer in het jaar dat je een woord op moet zoeken? Of kun je misschien zelfs wel af met het gratis online woordenboek van Van Dale?
Zelf ben ik opgegroeid met ouders die regelmatig riepen dat ik “het maar op moest zoeken” als ik wilde weten wat een woord betekende. Diezelfde kreet horen mijn kinderen ook regelmatig. Waar ik dan naar de boekenkast liep om een woordenboek te pakken, zie ik tegenwoordig mensen achter de computer gaan zitten om iets op te zoeken. Dat kan handig zijn, maar persoonlijk vind ik het ook wel heerlijk om op goed geluk het woordenboek open te slaan en gewoon even te lezen. Een soort cultuur snuiven, maar dan anders.
Woordenboeken in alle soorten en maten
Voor gebruikers van woordenboeken snap ik best dat er inmiddels een soort keuzestress om de hoek is komen kijken. Want welk woordenboek neem je nou. En neem je dan meteen een hele serie of alleen maar diegene die je nu nodig hebt. Moet het er mooi uitzien of moet het vooral praktisch zijn. Je kunt de woordenboeken eigenlijk in een aantal groepen verdelen. Ik zal proberen van elk van deze groepen een aantal voorbeelden te geven en de verschillen proberen in kaart te brengen.
Huis-, tuin- en keukengebruik
Een woordenboek wat je gebruikt voor schoolwerk, af en toe een puzzel of tijdens werkzaamheden. Het moet handzaam zijn (je gaat géén Dikke Van Dale meenemen naar school), maar er moet wel fatsoenlijk in gezocht kunnen worden. Er zijn eigenlijk drie woordenboeken die hiervoor in aanmerking komen. Er moeten voldoende woorden in staan om een beetje prettig te kunnen zoeken, maar het hoeft ook niet te uitgebreid te zijn. De prijsklasse van deze woordenboeken ligt zo rond de dertig euro. Uiteraard zijn er verschillen in de genoemde woordenboeken. Elke uitgever probeert zijn woordenboek zo in te richten dat je je boek zoveel mogelijk mensen trekt.
[table id=1 /]
Voor het geval dat
Eigenlijk gebruik je nooit een woordenboek, maar toch wil je er wel eentje in huis hebben voor het geval dat, neem dan een pocketwoordenboek in overweging. Daar kun je veel woorden in terugvinden en je bent nog geen tientje kwijt. Het zijn kleine handzame woordenboekjes waarin je snel één en ander kunt opzoeken. Je zult er geen nauwelijks gebruikte en bijna uitgestorven woorden in tegenkomen, maar de vraag is ook of je daar naar op zoek bent.
[table id=2 /]
Professioneel gebruik
Voor professionele gebruikers die veel met taal bezig zijn, blijven er eigenlijk alleen versies van Van Dale over. Je kunt de keuze maken om ‘de Dikke’ aan te schaffen, of om toch voor het kleinere broertje te gaan, de ingebonden en uitgebreidere versie van ‘de Grote’. Beide naslagwerken bieden informatie over grammatica, taaltips en achtergrondinformatie. Bij het dikke broertje krijg je bij aankoop ook een jaar lang gratis toegang tot de Van Dale Online. Het grote voordeel van de online versie is dat je op verschillende onderdelen kunt zoeken, waar je in de papieren versie alleen op trefwoord kan zoeken.
[table id=3 /]
Helemaal hip
Ga je voor helemaal hip en heb je geen boekenkast meer, dan raad ik je aan om een kijkje te nemen op de website van uitgeverij Van Dale. Er zijn daar verschillende abonnementsvormen voor heel veel verschillende woordenboeken. De conclusie is wel: hoe meer woordenboeken je wilt inzien, hoe duurder je abonnement wordt. Het heeft echt voordelen om woorden te kunnen opzoeken in een grote database vanwege de uitgebreidere zoekfunctie, maar je bent op jaarbasis veel geld kwijt en de vraag is of het je dat waard is. Voor mensen die echt heel veel met taal werken, kan het echt wel een plus zijn, maar zelf vind ik het echt te duur.
Nieuwsbrief en taalquiz
Ben jij al geabonneerd op de nieuwsbrief van Troel? Maximaal één keer per twee weken ontvang je dan leuke informatie, taaltips, handige weetjes en… de uitslag van de taalquiz. De taalquiz wordt drie keer in de week gepubliceerd via Instagram en Facebook. Ook meedoen? Volg dan Troel op één van beide kanalen (of op allebei, natuurlijk mag dat ook!).
De plaatjes in de tabellen in dit artikel zijn klikbaar en affiliate links.
